Dişli Kompansatör Nedir?

Dişli kompansatör, boru hatlarında meydana gelen genleşme, büzülme, titreşim ve mekanik hareketleri dengelemek amacıyla kullanılan esnek bir bağlantı elemanıdır. “Dişli” yapısı, kompansatörün boru sistemine vida (diş) bağlantısı ile monte edilmesini sağlar. Bu özellik, özellikle küçük çaplı boru hatlarında kolay montaj ve demontaj avantajı sunar.
Kompansatörün körük kısmı genellikle paslanmaz çelikten, bağlantı kısımları ise pirinç, karbon çelik, galvanizli çelik veya paslanmaz çelik malzemeden üretilir.

Dişli Kompansatörün Kullanım Alanları

Dişli kompansatörler, özellikle konut tipi uygulamalar ve küçük çaplı endüstriyel sistemler için idealdir. Aşağıda kullanım alanlarının bazı örneklerini bulabilirsiniz:
Isıtma sistemleri (kombi, kazan çıkışları)
Sıhhi tesisat ve su hatları
Yangın söndürme sistemleri
Klima ve soğutma sistemleri
Pompa çıkış ve giriş hatları
Buhar ve sıcak su hatları
Hidrofor sistemleri
Endüstriyel sıvı taşıma hatları (yağ, kimyasal sıvılar vb.)
Dişli bağlantı sayesinde dar alanlarda montaj kolaylığı sunar ve sık bakım gerektiren sistemlerde tercih edilir.

Dişli Kompansatör Çeşitleri

Dişli kompansatörler, teknik özelliklerine ve kullanım amacına göre farklı türlerde üretilmektedir:
1. Eksenel Dişli Kompansatör
Boru hattı boyunca meydana gelen boyuna (eksenel) genleşmeleri karşılar.
Düz hatlarda kullanılır.
2. Yanal (Lateral) Dişli Kompansatör
Boru sisteminin yanal hareketlerine karşı direnç gösterir.
T şekilli boru bağlantılarında tercih edilir.
3. Dişli+Kilitli Kompansatör
Aşırı basınçlara karşı daha güvenlidir.
Genellikle yüksek basınçlı hatlarda kullanılır.

Teknik Özellikleri

Dişli kompansatörlerin teknik özellikleri üreticiye göre farklılık gösterebilir; ancak genel olarak aşağıdaki özellikleri taşırlar:
Özellik Açıklama
Bağlantı Tipi Erkek veya dişi dişli (BSP, NPT, DIN standartları)
Çap Aralığı DN15 (1/2”) – DN50 (2”) arası yaygın
Körük Malzemesi AISI 304, 316L paslanmaz çelik
Bağlantı Malzemesi Pirinç, galvanizli çelik, paslanmaz çelik
Çalışma Sıcaklığı -20°C ila +300°C
Basınç Dayanımı PN10 – PN25 arası (bazı modellerde daha yüksek)
Hareket Kapasitesi Eksensel genleşme: ±20 mm’ye kadar

Dişli Kompansatörün Avantajları

Dişli kompansatörlerin sistem içinde sağladığı avantajlar şunlardır:
1. Kolay Montaj ve Demontaj
Vidalı bağlantı sayesinde kaynak veya flanş gerekmeden monte edilebilir.
2. Yer Tasarrufu Sağlar
Kompakt yapısı sayesinde dar alanlarda rahatlıkla kullanılabilir.
3. Titreşim ve Gürültü Azaltma
Pompa, motor veya kazan gibi ekipmanlardan gelen titreşimleri sönümler.
4. Sistem Ömrünü Uzatır
Termal genleşme kaynaklı boru çatlamalarını ve bağlantı gevşemelerini önler.
5. Ekonomik Çözüm Sunar
Özellikle küçük sistemlerde düşük maliyetli ve etkili çözümdür.
6. Sızdırmazlık
Kaliteli conta ve hassas diş işçiliği ile mükemmel sızdırmazlık sağlar.

Dişli kompansatör, hem evsel hem endüstriyel uygulamalarda genleşme kontrolü, titreşim sönümleme ve bağlantı kolaylığı gibi önemli avantajlar sunar. Özellikle düşük çaplı ve sınırlı alana sahip sistemlerde vazgeçilmez bir çözümdür.